Kodeks pracy: ile przerwy przypada na 6, 8, 10 czy 12 h pracy?
Niemal każdy pracownik ma prawo do odpoczynku w godzinach pracy. Wiele osób zastanawia się jednak, ile powinna wynosić przerwa w pracy i czy można podzielić ją na kilka krótszych. Czy jest płatna oraz czy w jej trakcie można opuścić budynek zakładowy? Wyjaśniamy zgodnie z Kodeksem pracy!
Przerwy w pracy to czas na złapanie oddechu, oderwanie się na moment od obowiązków, wypicie filiżanki kawy, czy zjedzenie lunchu. Według badań naukowych nawet kilkuminutowy odpoczynek zmniejsza zmęczenie psychiczne, zwiększa motywację do działania czy poprawia funkcjonowanie mózgu.
I chociaż Kodeks pracy nie pozostawia złudzeń co do tego, ile powinna trwać przerwa w pracy, to według statystyk nawet 35% pracowników nie wie, ile minut może poświęcić na odpoczynek. Także do nich należysz? A może jesteś pracodawcą i zastanawiasz się, ile przerwy przysługuje Twoim pracownikom? Rozwiejemy Twoje wątpliwości!
Kodeks pracy: ile przerwy w pracy przysługuje na 6, 8, 10 czy 12 godzin pracy?
Wszelkie informacje o okresach odpoczynku zawiera Kodeks pracy. Przerwy zostały opisane w artykule 134 trzeciego rozdziału pt. Okresy odpoczynku.
Ile przerwy przysługuje na 6, 8, 10 czy 12 godzin pracy? Kodeks pracy wyjaśnia, że każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, ma prawo do minimum 15-minutowej, odpłatnej oraz wliczonej w czas pracy przerwy.
Oznacza to, że zarówno osoby, które pracują 6 h dziennie, jak i Ci, którzy wypełnią swoje obowiązki przez 12 godzin, mogą liczyć na przynajmniej kwadrans odpoczynku. Z kolei pracownicy, którzy pracują poniżej 6 godzin, z przerwy nie mogą skorzystać w ogóle.
Wydaje się, że to za krótko? Z pewnością 15-minut może nie być wystarczające, aby spokojnie wypić kawę, zjeść lunch czy obiad. Kodeks pracy zaznacza jednak, że kwadrans to minimalna przerwa w pracy. Wielu pracodawców pozwala pracownikom wydłużyć ją o kilka czy kilkanaście dodatkowych minut.
Dodatkowe przerwy w pracy
Pracodawca może zapewnić pracownikowi dodatkowe, odpłatne lub nie przerwy w pracy. Niektóre z nich, jak np. przerwa przy pracy przy komputerze, są ustanowione przez prawo.
Przerwa na karmienie piersią
Przerwa dla matki karmiącej została określona przepisami Kodeksu pracy. Pracownica, która karmi dziecko, ma prawo do przerw, które wliczają się do czasu pracy:
- gdy pracuje 4-6 godzin dziennie: przysługuje jej jedna przerwa trwająca 30 minut;
- gdy pracuje ponad 6 godzin: dwie przerwy po 30 minut każda;
- gdy karmi więcej niż jedno dziecko: dwie przerwy po 45 minut każda.
Na wniosek pracownicy przerwy na karmienie mogą zostać zsumowane w jedną.
Przerwa w pracy przy komputerze
Praca przy komputerze według zasad Bezpieczeństwa i Higieny Pracy uznawana jest za uciążliwą. Z tego powodu decyzją Ministra Pracy i Polityki Socjalnej każdy pracownik biurowy ma prawo skorzystać z przerwy wliczonej w czas pracy, która wynosi 5 minut na każdą godzinę pracy przed komputerem.
Przerwa w pracy przy komputerze nie może zostać zsumowana. Może skorzystać z niej każdy pracownik biurowy, bez względu na rodzaj używanego monitora czy typ umowy (także praktykanci, stażyści itp.).
Przerwa w pracy przy komputerze nie przysługuje także, gdy pracodawca zapewnia możliwość łączenia przemiennie pracy przed monitorem z innymi, które nie obciążają wzroku.
Przerwa dla pracownika młodocianego
Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Jeżeli został zatrudniony w wymiarze czasu pracy dłuższym niż 4,5 godziny, może liczyć na 30 minut przerwy w pracy.
Warto mieć także świadomość, że pracownika młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej oraz w każdym tygodniu przysługuje mu prawo do minimum 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę
Dodatkowa godzinna przerwa w pracy, tzw. przerwa na lunch
Pracodawca ma prawo wprowadzić jedną, niewliczaną w czas pracy przerwę, która może wynosić do 60 minut. Ponieważ przerwa ta nie jest wliczana do czasu pracy, pracownik może w tym czasie opuścić zakład pracy, by np. zjeść lunch czy załatwić prywatne sprawy.
Z reguły przerwa ta jest bezpłatna, jednak pracodawca może ustalić, że za czas jej trwania pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.
Przerwa dla pracownika niepełnosprawnego
Osoby niepełnosprawne mają prawo do dodatkowej przerwy w pracy bez względu na dobowy wymiar czasu pracy. Przerwa ta wynosi 15 minut oraz powinna zostać poświęcona na odpoczynek lub gimnastykę usprawniającą.
Przerwa z tytułu wykonywania pracy szkodliwej, uciążliwej bądź monotonnej
Zgodnie z artykułem 145. Kodeksu pracy pracownicy, którzy zostali zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, bądź wykonują monotonną pracę, mogą otrzymać dodatkowe przerwy wliczane w czas pracy lub pracodawca może skrócić dobowy wymiar czasu pracy.
Czas przerwy w pracy – kwestie, które budzą wątpliwości
To, ile powinna trwać przerwa w pracy, nie jest jedynym pytaniem, jakie stawiają sobie pracodawcy oraz pracownicy. Poniżej skupimy się na innych, jednak równie ważnych kwestiach.
Czy pracownik może w ramach przerwy wyjść wcześniej z pracy?
Przerwa należy się pracownikowi wyłącznie w trakcie pracy. Oznacza to, że pracownik nie może z niej zrezygnować, aby móc później przyjść do pracy lub wcześniej z niej wyjść.
Czy pracodawca może ustalić, kiedy obowiązuje przerwa?
Tak, pracodawca może określić czas, w jakim pracownik może skorzystać z ustawowej, 15-minutowej przerwy w pracy.
Czy w czasie przerwy można opuścić zakład pracy?
Przerwa śniadaniowa w pracy to dla wielu pracowników dobry czas, aby wybrać się na pocztę, do sklepu, banku czy kawiarni. Czy jednak w świetle zasad Kodeksu pracy jest to możliwe? Otóż dokument nie odpowiada na to pytanie wprost ani nie reguluje, w jaki sposób pracownik ma spędzić swój czas wolny. Najczęściej to pracodawca precyzuje tę kwestię w wewnątrzzakładowym regulaminie, który może zabronić pracownikom opuszczania zakładu pracy w czasie pracy. Należy wówczas przyjąć, że każde takie wyjście – także w ramach przerwy – bez zgody, wiedzy bądź akceptacji pracodawcy, może zostać potraktowane jako naruszenie regulaminu i porządku pracy.
Monitorowanie przerw w pracy. Poznaj system do rejestracji czasu pracy
Przedłużające się przerwy, spóźnienia czy wcześniejsze wyjścia z pracy to w wielu firmach codzienność, która niestety negatywnie odbija się na jakości ich funkcjonowania, jak i płynności finansowej. Takie zachowania generują koszty oraz obniżają efektywność pracowników.
Rozwiązaniem korzystnym zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, jest elektroniczna rejestracja czasu pracy. System nie tylko kontroluje godziny wejścia i wyjścia z pracy zgodnie z harmonogramem pracy, ale też eliminuje konieczność tworzenia papierowych list obecności, ułatwia ewidencjonowanie czasu pracy, a dzięki integracji z systemami kadrowo-płacowymi – także rozliczanie wynagrodzenia.
Dzięki portalowi Iridium 360 Employee pracownicy mogą rejestrować początek i koniec pracy zdalnej, nawet przerwę czy wyjście służbowe. To nie zwykle praktyczne rozwiązanie, które pozwala oszczędzać czas i zasoby oraz korzystnie wpływa na kulturę organizacyjną firmy.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o systemach rejestracji czasu pracy i poznać wszystkie ich zalety, skontaktuj się z nami! Chętnie opowiemy Ci rozwiązaniu idealnym dla Twojego biznesu.
Przeczytaj także:
✔️ Badania medycyny pracy. Wszystko, co warto o nich wiedzieć
✔️ Jak wygląda kontrola Państwowej Inspekcji Pracy?
✔️ Praca w niedziele i święta. Czy to zgodne z Kodeksem pracy?
✔️ Jakie są systemy czasu pracy? Lista i objaśnienie terminów
