Jak powinna wyglądać bezpieczna ewakuacja budynku? Oto zasady ewakuacji!
Co to ewakuacja? Jakie są jej rodzaje i zasady oraz jak zachować się w razie niebezpieczeństwa? I co na ten temat głoszą przepisy w sprawie ochrony przeciwpożarowej? Dowiedz się wszystkiego, o czym należy pamiętać w czasie ewakuacji z budynku!
Tylko w zeszłym roku w wyniku pożarów w Polsce zginęło 489 osób, a 2836 odniosło obrażenia ciała. Jednak ogień to nie jedyne zagrożenie, które jest przyczyną akcji ewakuacyjnych – do listy należy dodać m.in. wycieki gazu, katastrofy komunikacyjne, zagrożenia terrorystyczne, awarie przemysłowe, powodzie czy inne niespodziewane wydarzenia, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka.
Chcesz wiedzieć, co to ewakuacja oraz jakie są zasady ewakuacji? Ta wiedza pomoże Ci zadbać o odpowiednie warunki ewakuacji, a przede wszystkim własne, jak i cudze bezpieczeństwo. Zapraszamy do lektury!
Co to ewakuacja? Definicja ewakuacji
Zacznijmy od teorii. Ewakuacja to inaczej zorganizowane przemieszczenie ludzi, niekiedy wraz z dobytkiem lub zwierzętami, z miejsca, w którym występuje zagrożenie życia lub zdrowia, do terenów bezpiecznych.
Ewakuacja to zarówno działania prowadzone na niewielką skalę (np. wyprowadzenie ludzi z płonącego budynku), jak i złożone logistycznie akcje ewakuacyjne (np. przemieszczenie do bezpiecznego miejsca ludzi zamieszkujących tereny objęte wojną lub zdewastowane przez żywioły).
A czy możliwa jest próbna ewakuacja? Przepisy o ochronie przeciwpożarowej nakazują, aby każdy „właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób, będących jego stałymi użytkownikami, (…) powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu”. Zasada ta nie dotyczy budynków, których użytkownicy posiadają ograniczoną zdolność poruszania się (np. szpitali, domów dla osób starszych, hospicjów, żłobków, przedszkoli).
Jakie są rodzaje ewakuacji?
Wyróżniamy dwa rodzaje ewakuacji – ewakuację planową oraz doraźną.
Ewakuacja planowa
Ewakuacja planowa polega na przemieszczeniu ludności z miejsc zagrożonych awarią czy zniszczeniem (np. obiektów użyteczności publicznej, terenów przewidywanych działań zbrojnych lub zakładów pracy) zgodnie z wcześniej przygotowanym planem.
Ten rodzaj ewakuacji opracowywany jest w czasie pokoju, a wdrażany w momencie niebezpieczeństwa (awarii, wojny, klęski żywiołowej).
Ewakuacja doraźna
Ewakuacja doraźna to natychmiastowe przemieszczenie ludności z miejsc, gdzie występuje bezpośrednie zagrożenie ich zdrowia lub życia, do terenów bezpiecznych.
Jakie są stopnie ewakuacji?
W zależności od skali oraz rodzaju zagrożenia, wyróżniamy stopnie ewakuacji: I, II oraz III.
Ewakuacja I stopnia
Ewakuacja I stopnia zakłada niezwłoczne przemieszczanie ludzi, zwierząt oraz mienia z terenów, w których nastąpiło niespodziewane oraz bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia, do bezpiecznego miejsca.
Ewakuacja I stopnia ma najczęściej miejsce w przypadku awarii przemysłowych, pożarów, podtopień, huraganów, katastrof komunikacyjnych. Może ją zarządzić osoba, która kieruje akcją ratowniczą na terenie zagrożonym, jak i urzędnik władz lokalnych (np. wójt czy prezydent miasta).
Ewakuacja II stopnia
Ewakuacja II stopnia zakłada wcześniej przygotowane, planowe przemieszczenie ludzi, zwierząt oraz mienia z rejonów, które stanowią dla nich potencjalne zagrożenie w przypadku uszkodzenia lub awarii. Ewakuacja II stopnia jest wdrażana, gdy pojawią się symptomy takiego zagrożenia.
Ewakuacja III stopnia
Ten stopień ewakuacji zakłada wcześniej przygotowane, planowe przemieszczenie ludzi, zwierząt oraz mienia podczas stanu podwyższonej gotowości obronnej państwa. Ewakuacja III stopnia przeprowadzana jest w czasie wojny lub zagrożenia bezpieczeństwa kraju. Jej przygotowanie obejmuje dwa warianty:
- ewakuację z przewidywanych rejonów (miejsc) działań operacyjnych sił zbrojnych,
- ewakuację ludności, która wyrazi chęć opuszczenia obszarów potencjalnie zagrożonych prowadzeniem działań militarnych.
Decyzja o przeprowadzeniu ewakuacji III stopnia może zostać podjęta przez terenowe organy obrony cywilnej lub organy wojskowe działające w kooperacji z właściwymi organami obrony cywilnej.
Jakie są kluczowe zasady ewakuacji?
Ewakuacja z budynku powinna być poprzedzona jego odpowiednim przygotowaniem, aby w razie zagrożenia wszystkie osoby znajdujące się na terenie obiektu wiedziały, w którą stronę się poruszać i gdzie będą bezpieczne.
Poniższe informacje są niezwykle ważne zarówno dla zarządcy budynku, jak i użytkowników obiektu.
Znaki ewakuacyjne
W każdym budynku użyteczności publicznej (szkole, zakładzie pracy, hotelu, biurze, szpitalu itp.) istnieje obowiązek zamieszczenia etykiet, które wskażą kierunek ewakuacji. Służą temu montowane na ścianach znaki ewakuacyjne, które powinny posiadać stosowne świadectwo dopuszczenia do stosowania.
Oto przykładowe określone Polskimi Normami wzory wraz z ich oznaczeniem:
To warto wiedzieć:
- znak ewakuacyjny musi zostać umieszczony w każdym miejscu, w którym może pojawić się wątpliwość co do kierunku ewakuacji;
- znaki powinny zostać zawieszone blisko źródeł światła, aby były widoczne,
- wymiary każdego znaku ewakuacyjnego powinny być uzależnione od odległości, z jakiej ma być on widoczny dla osób ewakuujących się,
- znaki ewakuacyjne należy powiesić na wysokości około 160 cm od podłoża lub nad drogą ewakuacyjną.
Droga ewakuacyjna
Drogi ewakuacyjne to drogi komunikacji ogólnej w budynku, które w razie zagrożenia umożliwiają bezpieczną ewakuację z pomieszczeń, w których przebywają ludzie, na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, która prowadzi na zewnątrz.
Prawo definiuje, jaka ma być długość oraz szerokość dróg ewakuacyjnych (m.in. w zależności od wielkości budynku oraz liczby przebywających w nim osób), a zasady te muszą być bezwzględnie stosowane.
To warto wiedzieć:
- na drodze ewakuacyjnej nie mogą znaleźć się podesty ze stopniami;
- wszelkie miejsca pochyłe i stopnie, które znajdują się na trasie dróg ewakuacyjnych, muszą zostać odpowiednio oznakowane;
- droga ewakuacyjna powinna być w pełni bezpieczna, dlatego nie mogą się na niej znaleźć materiały łatwopalne czy wybuchowe.
Miejsce zbiórki do ewakuacji
Miejsce zbiórki do ewakuacji oznaczone jest odpowiednim znakiem:
Należy zorganizować je na zewnątrz budynku w taki sposób, aby prowadziły do niego drogi ewakuacyjne. Dzięki temu wszyscy użytkownicy budynku mogą bezpiecznie znaleźć się w jednym miejscu, co w przypadku np. pracowników czy uczniów szkół pozwala ustalić, czy nikt nie został w środku.
Przepisy nie definiują, jakiej wielkości powinno być miejsce zbiórki do ewakuacji. Określając jego powierzchnię, należy wziąć pod uwagę liczbę osób przebywających w obiekcie i zapewnić im swobodę ruchów.
To warto wiedzieć:
- w miejscu zbiórki do ewakuacji nie powinny znajdować się zbędne przedmioty;
- jeśli istnieje taka potrzeba, zarządca budynku może wyznaczyć więcej niż jedno miejsce zbiórki do ewakuacji (sprawdzi się to głównie w obiektach o dużej przestrzeni, np. w galeriach handlowych, szpitalach).
Plan ewakuacji budynku
Plan ewakuacji budynku to graficzna plansza, która w czytelny i zrozumiały sposób przekazuje, w jaki sposób ewakuować się z budynku. Powinien zawierać rozmieszczenie wyjść i dróg ewakuacyjnych, lokalizację gaśnic, hydrantów, czy miejsca zbiórek.
To warto wiedzieć:
- plan ewakuacji z budynku powinien być sporządzony osobno dla każdego piętra w obiekcie.
Ewakuacja budynku – jak przygotować na nią pracowników?
Każdy pracownik powinien znać zasady ewakuacji z budynku oraz wiedzieć, gdzie może znaleźć gaśnicę, wyjście ewakuacyjne, czy kto w zakładzie odpowiada za udzielnie pierwszej pomocy lub kierowanie akcją ewakuacyjną do czasu przybycia Państwowej Straży Pożarnej. Wszystkie te informacje powinny zostać przekazane podczas szkolenia BHP.
Użytkownicy zagrożonego budynku powinni bezwzględnie stosować się do nakazów osoby kierującej akcją. Gdy pracownik otrzyma informację o rozpoczęciu ewakuacji, powinien niezwłocznie wyłączyć lub zabezpieczyć urządzenia, które mogą stanowić dodatkowe zagrożenie.
Po usłyszeniu alarmu należy udać się do najbliższego wyjścia ewakuacyjnego i kierować się nim zgodnie z kierunkiem znaków ewakuacyjnych. Bez względu na sytuację pracownicy powinni zachować spokój – poruszać się szybko, ale ostrożnie, aby nie stwarzać zagrożenia dla innych osób (nie wyprzedzać ich, nie biec, nie zawracać bez potrzeby). Kierując się w stronę wyjścia, należy otwierać drzwi do mijanych pomieszczeń, aby upewnić się, że pozostali użytkownicy budynku również usłyszeli alarm. Ostatnia osoba w grupie powinna drzwi zamykać.
Pod żadnym pozorem nie wolno korzystać z wind ani otwierać okien. Znajdując się w zadymionym pomieszczeniu, należy maksymalnie pochylić sylwetkę i zabezpieczyć drogi oddechowe kawałkiem materiału (np. bluzki, swetra). Warto również poruszać się wzdłuż ścian, aby nie stracić orientacji w terenie.
Jeśli ewakuacja z budynku nie jest możliwa, w oczekiwaniu na ratowników czy straż pożarną warto przestrzegać kilku zasad. W przypadku pożaru należy zamknąć drzwi do pomieszczenia i uszczelnić wejście kawałkami materiału, aby dym nie dostał się do środka. Po zamknięciu drzwi można należy otworzyć okno i wołać o pomoc.
Ewakuacja budynku – zadbaj o bezpieczeństwo Twoich pracowników
Znając zasady ewakuacji z budynku, dbamy nie tylko o własne, ale i cudze bezpieczeństwo. Dlatego tak ważne jest, aby obiekt był odpowiednio przystosowany na wypadek ewakuacji, a na miejscu znajdowała się osoba odpowiedzialna za akcję ratowniczą czy udzielenie pierwszej pomocy, która zadba o bezpieczeństwo osób do czasu przybycia Państwowej Straży Pożarnej czy innej jednostki. Tylko wtedy możliwe będzie bezpieczne opuszczanie strefy zagrożonej.
W biurach, magazynach czy zakładach produkcyjnych doskonałym rozwiązaniem okażą się listy ewakuacyjne. Gdy budynek wyposażony jest w system kontroli dostępu, oprogramowanie UniKD może wygenerować listę z informację, ile osób znajduje się na terenie obiektu. To ułatwi weryfikację, czy po przeprowadzonej ewakuacji wszyscy pracownicy są w miejscu zbiórki i nikt nie został w budynku.
Odpowiednio rozmieszczone czytniki kontroli dostępu i oprogramowanie umożliwiają przedostanie się do konkretnych stref lub pomieszczeń tylko osobom upoważnionym. Dzięki temu wpływa na bezpieczeństwo, chroni przed kradzieżą, czy wandalizmem. To tylko kilka korzyści, jakie daje – jeśli chcesz poznać je wszystkie i dowiedzieć się, jak zadać o pracowników i mienie, skontaktuj się z nami. Porozmawiamy o nowoczesnych systemach kontroli dostępu dla Twojej firmy!
Przeczytaj także:
✔️ Telefon zamiast karty w systemach kontroli dostępu. 4 korzyści takiego rozwiązania
✔️ Badania medycyny pracy. Wszystko, co warto o nich wiedzieć
✔️ Bezpieczeństwo i higiena pracy. O czym pracodawca i pracownicy muszą pamiętać?
